Magdalena Szpunar

skany publikacji::   DJVU PDF
Przy cytowaniu zastosuj nastpujcy opis bibliograficzny:
Magdalena Szpunar,
Bliskie wizi na odlego - paradoksalna natura zwizkw online,
M. Sokoowski (red.), Definiowanie McLuhana. Media a perspektywy rozwoju rzeczywistoci wirtualnej, Olsztyn, 2006, s. 211-222

mgr Magdalena Szpunar

Wysza Szkoa Informatyki i Zarzdzania

 

Bliskie wizi na odlego paradoksalna natura zwizkw online

 

Postrzegajc Internet jako swoiste medium moemy zauway, i stanowi on niejako symbioz trzech podstawowych elementw. Na elementy te skadaj si poczone sieci oparte o protok TCP/IP (aspekt technologiczny), spoecznoci, ktra uytkuje i rozwija t sie (aspekt spoeczny) oraz zbiory zasobw, ktre znajduj si w sieci (aspekt informacyjny). Trudno mwi o Internecie pomijajc jakikolwiek z tych elementw, gdy s one wzajemnie zalene i warunkuj swoje funkcjonowanie. Wszystkie te elementy s ze sob cile powizane, gdy korzystanie z Internetu oznacza dziaanie czonkw spoecznoci, przy pomocy sieci, majce na celu wykorzystywanie zasobw informacyjnych[1].

 

Ryc. 1. Trjelementowy model Internetu.

 

 

 

 


rdo: oprac. wasne. na podst. J. Zieliski, Ideologia Internetu, 1997, http://www.winter.pl/internet/ideologia.html

O ile dla socjologa szczeglnie interesujcym wydaje si by aspekt spoeczny, a wic spoecznoci, ktre ksztatuj t sie, komunikuj si oraz poszukuj i wymieniaj rnego rodzaju informacje, o tyle mwienie o tych spoecznociach nie byoby moliwe bez odwoania do aspektu technologicznego, ktry stanowi platform tych kontaktw. Mimo, i element spoeczny stanowi gwny czynnik spowalniajcy postp, ludzie stale poszukuj nowoci technicznych, uznajc je za podane mimowolnie wymuszaj postp[2].

Z Raportu Gazety Wyborczej Modzi 2005[3] wynika, i w spdzaniu wolnego czasu przez modzie coraz wicej miejsca zajmuje korzystanie z nowych mediw, ktre w ich yciu odgrywaj donios rol. Dla 89% procent badanych Internet to rdo wyszukiwania informacji, dla 77% moliwo kontaktu poczt elektroniczn. 62% modych wysya przez Internet SMS-y, a co drugi ankietowany (53%) korzysta z komunikatorw np. Gadu-Gadu, ICQ[4]. Niemal co drugi badany twierdzi, e Internet suy mu do kontaktowania si ze znajomymi (49%), za dla 19% Internet to rdo zawierania nowych znajomoci[5]. A. Meller zauwaa, i przedstawiciele pokolenia Internetu w duej mierze swoje kontakty towarzyskie realizuj wanie przez Internet. Wykorzystuj w tym celu kilka mediw jednoczenie rozmowy przez komunikator, jednoczesne sprawdzanie poczty i komentowanie wiadomoci na blogach, do tego rozmawianie przez telefon (zwykle komrkowy, rzadko stacjonarny), pisanie SMS-w, suchanie muzyki czy radia bd ogldanie ktem oka wydarze w telewizji to wszystko w jednej chwili[6]. Trudno nie odnie wraenia, e owe internetowe zwizki s niezwykle ulotne i prowizoryczne cho oczywicie nie zawsze tak bywa. Z. Bauman ow ulotno zwizkw interpersonalnych okrela hasem enter i escape zwizki[7]. A. Borowiec zauwaa, i kliknicie myszy wraz z dodaniem zdjcia zastpuje wyjcie z domu, podejcie do kogo i ogrom rytuaw, jakie tutaj nastpuj[8]. Niektrzy socjologowie wyraaj obaw, e nie pozostanie, to bez wpywu na przyszo nastpnych pokole i prawdopodobnie bd czciej zmienia partnerw, ni ma miejsce to teraz. Psychologowie twierdz, i ten sposb komunikacji moe sprawi, e modzi ludzie zapomn jak komunikowa si z ywymi ludmi[9].

Internet cakowicie zmieni nasze ycie codzienne. Zatar granic pomidzy tym co globalne i lokalne, ale przede wszystkim wprowadzi nowe kanay komunikacyjne i interakcyjne[10]. Otwarcie nowych moliwoci ycia spoecznego, ktre moe przenosi si do rodowiska online niesie ze sob rwnoczenie szereg zagroe. Podkrela si atomizacj wizi spoecznych, zachwianie procesu socjalizacji, gdy dzisiaj to dzieci s tymi, ktrzy wprowadzaj rodzicw w wiat komputerw. Funkcjonujce w literaturze pojcie czowieka, ktry nie jest samotn wysp, zyskuje nowe znaczenie we wspczesnym wiecie. Obok wyranie podkrelanych procesw indywidualizacyjnych, warto zwrci uwag na bardziej globalny charakter stosunkw midzyludzkich, choby poprzez komunikacj CMC[11], ktrej rdzeniem sta si Internet, oplatajcy sw pajczyn niemal cay wiat. W tym globalnym wiecie, gdzie zmiana staje si najbardziej istotnym elementem otaczajcej nas rzeczywistoci, poczucie osamotnienia w tumie staje si jednym z najbardziej wymownych obrazw stosunkw midzyludzkich. B. Szacka uwaa, i denie do osobistych osigni, racjonalno, sekularyzacja i indywidualizm to kulturowe cechy spoeczestwa przemysowego[12]. Naturalne wsplnoty chyl si ku upadkowi. Jak zauwaa P. Sztompka ludzie ulegaj wykorzenieniu, atomizacji, roztapiaj si w anonimowej masie pracownikw, urzdnikw, elektoratu, czy publicznoci[13]. w samotny tum opisywany przez D. Riesmana gorczkowo szuka alternatywnych wizi i jakichkolwiek wsplnot, ktre oferowayby cho namiastk funkcjonowania w grupie i niweloway negatywne skutki osamotnienia, mimo codziennej egzystencji w tumie ludzi. Dzisiaj zmienne takie jak klasa, pe, etniczno, nie determinuj czowieka do koca ycia i nie stanowi znamienia do koca ycia. A. Giddens zauwaa, e w dzisiejszych czasach jednostki w znacznie wikszym stopniu, ni kiedykolwiek przedtem mog same ksztatowa swoje wasne ycie. Znaczenie tradycji i zastanych wartoci nie ma ju dzisiaj takiego znaczenia jak kiedy, rozmywaj si wzory tosamociowe, trudno wic o znaczcy drogowskaz w yciu[14]. F. Fukuyama wspczesn kultur nazywa kultur wybujaego indywidualizmu, ktr cechuje osabienie norm spoecznych, osabienie wizi rodzinnych, narodowych oraz wizi niewielkich wsplnot miejskich i terytorialnych. Jak wskazuje Fukuyama mimo, i nie ma dowodw na to, e ludzie mniej si ze sob wi, ich wzajemne wizi s na og mniej trwae, mniej gbokie i obejmuj mniej liczne grupy. Tradycyjne i przymusowe wizi ewoluuj w kierunku takich, ktre s wybierane na zasadzie dobrowolnoci[15]. Rwnie i M. Castells zwraca uwag, i wspczenie dominujc tendencj zwizkw spoecznych jest wanie indywidualizm. Twierdzi on i od dominacji zwizkw pierwotnych osadzonych w rodzinie i spoecznoci, przez zwizki wtrne osadzone w stowarzyszeniach, brniemy ku zwizkom trzeciego rzdu, ktre opieraj si na sieciach skoncentrowanych wok jednostki. Castells nazywa je spoecznociami spersonalizowanymi, stanowic przypadek sprywatyzowania ycia spoecznego[16]. Ten typ indywidualizmu oparty o Internet B. Wellman nazywa indywidualizmem sieciowym. Jego podstawowe cechy sprowadzaj si do trzech elementw[17]:

- relacje maj zarwno charakter lokalny jak i globalny

- relacje powstaj atwo, ale z tak sam atwoci si kocz

- struktura relacji jest raczej rzadka, ale bywaj rwnie grupy o gsto usieciowione

- niektre wizi spoeczne s silne, ale duo wicej jest sabych

Wbrew owym pesymistycznym gosom warto zauway, i Internet to nie tylko przysowiowa puszka Pandory. Obok zagroe niesie ze sob wiele pozytywnych elementw. Pozytywnie wpywa na stosunki midzyludzkie, poszerzajc i wzbogacajc relacje spoeczne, wirtualne kontakty mog si przeradza w penowartociowe wizy przyjani[18]. Osobom przebywajcym w podry lub pracujcym umoliwiaj regularn, tani komunikacj z rodzin i przyjacimi. R. Putnam pisze nawet o wirtualnym spoecznym kapitale, ktry powstaje dziki rnorodnym moliwociom komunikacyjnym Internetu[19]. To czy Internet bdzie mia pozytywny, czy negatywny wpyw spoeczny zaley od jakoci relacji online, a take czasu, jaki jednostki spdzaj online[20].

Wielu autorw wyraa zaniepokojenie Internetem, ktry rzekomo zachca ludzi do tego, by wicej czasu spdzali samotnie, rozmawiali z zupenie obcymi sobie osobami, opierali si na szybkich, krtkotrwaych relacjach, kosztem gbszych relacji opartych o komunikacj face-to-face z przyjacimi i rodzin. Prowadzone badania nie pozwalaj na konsensus w zakresie okrelenia natury interakcji online jak i wpywu tego typu interakcji na ycie spoeczne i samopoczucie. Niektrzy naukowcy dowodz, i spoeczne relacje online s sabsze, ni te zawarte offline, a osoby, ktre czsto korzystaj z poczty elektronicznej charakteryzuj sabsze wizi, ni te osoby, ktre w ten sposb si nie kontaktuj. Wskazuje si rwnie, e osoby ktre s intensywnymi uytkownikami sieci spdzaj mniej czasu z rodzin. Wyniki innych bada jak np. Pew Internet Report 2000 wskazuj na zupenie przeciwstawne dane. Ci, ktrzy intensywnie korzystaj z Internetu maj szersze wsparcie spoeczne, czciej bywaj z rodzina i przyjacimi, ni ci, ktrzy korzystaj z Internetu niewiele[21]. Korzyci Internetu dostrzega si rwnie w niwelowaniu nierwnoci spoecznych poprzez obnianie si kosztw dostpu do informacji oraz moliwoci ludzi osigajcych niskie dochody do pozyskania spoecznego kapitau, lepszej pracy generalnie Internet ma sta si tutaj szans na lepsze ycie[22]. Rwnie i badania prowadzone na polskim gruncie potwierdzaj raczej pozytywny, ni destrukcyjny wpyw na wizi spoeczne. Z Diagnozy Spoecznej 2005 wynika, e 50 % Polakw kontaktuje si przez Internet ze znajomymi, 31% osb wykorzystuje Internet do kontaktw z osobami z rodziny, a 22% deklaruje, ze wykorzystuje Internet do kontaktu z osobami, z ktrymi inny kontakt byby trudny lub w ogle niemoliwy. Jak zauwaa D. Batorski trudno wic uzna Internet za narzdzie, ktre wyrywa czowieka z kontekstu spoecznego dotychczasowych relacji[23]. Moim zdaniem Internet wpywa na poszerzenie zakresu kontaktw spoecznych, wzbogacajc sowami Castellsa - portfel ycia towarzyskiego.

Zwizki online s paradoksalne z co najmniej trzech powodw. Po pierwsze to, e platform ich egzystowania staje si rzeczywisto wirtualna sprawia, e odmawia si im realnoci. Drugim elementem paradoksalnej waciwoci kontaktw online s antynomie, ktre nimi rzdz. Trzeci element to okrelenie jaki wpyw na nasze ycie spoeczne ma przenoszenie relacji spoecznych do rodowiska online. Rozstrzygnicia w tej kwestii nie mamy do dzisiaj. Jedni autorzy wyranie optuj za destrukcyjnym wpywem Internetu na relacje interpersonalne, wskazujc na atomizacj, indywidualizacj i naskrkowo relacji zawieranych za pomoc Internetu. Inni s przekonani, e Internet wprost przeciwnie - poszerza zakres kontaktw spoecznych, pozwalajc utrzyma i wzbogaci istniejce relacje. Staje si szans dla osb, ktrych dziel due przestrzenie, kompresujc czas i przestrze. Staje si rwnie szans dla ludzi z dysfunkcj ruchu, skazanych na przebywanie w domu.

W niniejszym artykule postaram si wyeksplikowa w czym w paradoksalny charakter kontaktw online si przejawia.

Jak zauwaa A. Ben-Zeev cyberprzestrze nazywana rzeczywistoci wirtualna jest czci rzeczywistoci i bdem jest postrzeganie jej jako przeciwiestwa przestrzeni realnej[24]. Zawarte i funkcjonujce w rzeczywistoci wirtualnej zwizki s cakowicie prawdziwe i nie ma adnego sensu ich odrealnianie, mimo, i wiele aspektw tego typu interakcji ma charakter fikcyjny. Pewien chaos pojciowy wprowadza tutaj zastosowanie przymiotnika wirtualny. Operowanie przymiotnikiem wirtualny wielu z nas wprowadza w mylowy zauek. Mona postawi hipotez, i owe pejoratywne postrzeganie wirtualnego wiata wie si z tym, i czsto w stosunku do osb obkanych mwi si, e tworz sobie alternatywne wiaty, takie wanie wirtualne, wykreowane wedug wasnych potrzeb i moliwoci. miem twierdzi, e spoecznoci wirtualne s tak samo realne, jak te ze wiata fizycznego, rni si jednak platform kontaktw, co oczywicie w pewien sposb je rnicuje od spoecznoci w wiecie fizycznym.

Paradoksalnie jednak zauwaa si, e rzeczywisto wirtualna moe uczyni sztuczno bardziej rzeczywist, ni w przypadku realnej rzeczywistoci. Dzieje si tak np. w przypadku symulacji lotw, gdzie najbardziej zaawansowane i najduej znane zastosowanie rzeczywistoci wirtualnej, jest bardziej realistyczne, ni latanie rzeczywistym samolotem. Symulator lotw daje moliwo skonfrontowania pilota z wieloma niemoliwymi do zademonstrowania w realnym wiecie sytuacjami[25]. N. Negroponote susznie zauwaa, i sformuowanie rzeczywisto wirtualna winno otrzyma nagrod w konkursie na najlepszy oksymoron, wyprzedzajc pojcia tak sprzeczne treciowo jak sodki bl, czy sztuczna inteligencja.

Warto tutaj przywoa dwa rozumienia pojcia wirtualno. W ujciu filozoficznym wirtualne jest to, co istnieje potencjalnie, wirtualno poprzedza rzeczywista lub formalna konkretyzacj drzewo jest wirtualnie obecne w nasieniu[26]. Inaczej wirtualno definiuje rozumienie potoczne. Tutaj termin wirtualno oznacza nierealno, nierzeczywisto jaka rzecz jest albo rzeczywista, albo wirtualna, nie moe posiada obu tych wasnoci[27]. P. Levy pisze wprost wirtualno jest rzeczywista, cho nie mona jej przypisa adnej wsprzdnej przestrzenno-czasowej. Jak atwo zauway, to wanie mylenie potoczne kadce nacisk na opisywanie wirtualnoci w kategoriach zaprzeczenia prawdziwoci, namacalnej rzeczywistoci moe sta si bezporednim przyczynkiem tego, e odmawiamy prawa realnoci spoecznociom funkcjonujcym w rzeczywistoci wirtualnej.

Wyobrania jest nieodcznym elementem internetowych interakcji, a osoby pytane o to dlaczego angauj si w sieciowe zwizki jako gwny powd wymieniaj niezaspokojone fantazje i pragnienia w zwizkach poza sieci[28]. Trudno jednak stwierdzi, e zalogowanie do sieci nas odczowiecza. Nadal bowiem rzdz nami emocje, nierzadko silniejsze, ni w wiecie realnym synne flame war[29] prowadzone zaciekle na forach dyskusyjnych, czy listach usenetowych. w odzierany z realnoci wiat potrafi wciga w swe podwoje tak silnie, e prowadzi do uzalenienia, z objawami analogicznymi do innych typw uzalenie. C. Stoll tak pisze o tym co dzieje si w wirtualnym wiecie wszystko co si dzieje w sieci, jest metafor: rozmow bez mwienia, umiechaniem si bez poruszania ustami i obejmowaniem bez dotykania[30]. Moemy przekornie zapyta skoro wic ten wiat tak bardzo wyimaginowany, dlaczego czyni tyle spustoszenia z ludmi, ktrzy przecie stykajc si z wirtualnym wiatem s zdaj si by - wedug Stolla - nieprawdziwi? Z pewnoci nie jest to sztuczny wiat, funkcjonuj w nim bowiem prawdziwi, realni ludzie, z caym bagaem emocji i odczu ktre przenosz do internetowego rodowiska. Logujc si do Internetu nie stajemy si nagle maszynami, marionetkami pozbawionymi reagowania. Jest to z pewnoci inny wiat, rzdzcy si swoimi wasnymi prawami, ale to dalej wiat, w ktrym funkcjonuj ywi ludzie.

Wyobrania, ktra staje si podwalin wielu sieciowych zwizkw sprawia, poniewa docieraj do nas tylko ograniczone informacje na temat osoby, z ktr podejmujemy interakcj. Tak kluczowe znaczenie wyobrani sprawia, e tego typu interakcje zwieraj w sobie znaczny adunek magicznoci. w wirtualny wiat tak bardzo pociga, bo jest w nim co romantycznego. Zaburza on w pewien sposb trzy jednoci: miejsca, czasu i akcji i przez to staje si tak atrakcyjny. Modzi ludzie zapatrzeni w wirtualne wsplnoty dostrzegaj w wirtualnym wiecie mityczn Arkadi, kraj idylliczny, mlekiem i miodem pyncy. Wielu z nich idealizuje swoich wirtualnych przyjaci, przekonujc, e tam czekaj na nich pikniejsi, modsi, bardziej przyjani i naprawd prawdziwi przyjaciele. Wirtualna rzeczywisto staje si owym magicznym miejscem, ktre cho trudne do zoperacjonalizowania, staje si bardziej wyczuwalne intuicyjnie, ni wytumaczalne w sposb racjonalny, naukowy. Trudno nie odnie wraenia, i w tym magicznym wirtualnym wiatku, wicej emocji i uczu, ni racjonalnej, chodnej kalkulacji. w element magicznoci, bliski marzeniom sennym pojawia si w wypowiedzi jednej z internautek: na necie poznaam cudownego mczyzn. Jestemy ze sob na dobre i na ze. Tylko czasami...zastanawiam si czy to nie sen...bo jest zbyt piknie[31].

Jeszcze trudniej nie zgodzi si z tym, e dla wielu w wirtualny wiat staje si bardziej realny, ni wiat rzeczywisty. Nie chciaabym przez to jednak powiedzie o czym zapomina wielu autorw e wiat wirtualny, to wiat nierealny fikcyjny. Naley pamita, e mimo, i w procesie komunikacji CMC cznikiem staje si komputer, po jednej i po drugiej stronie cza komunikuje si ywa, prawdziwie fizyczna istota. Jedna z internautek pisze: A ja wasnie jestem zakochana wirtualnie. Pierwszy raz przeywam co takiego. Wydawao mi si, e byam do tej pory szczliwa, e ta relna mioc to byo to. Nie. Wiem, e ON jest wanie tym, przeywam takie wirtualne uniesienia, e nawet sex w realu si do nich nie umywa[32]. Poznawanie si online bywa porwnywane do duchowych dowiadcze, ktrym to, towarzyszy czysty i gboki rodzaj interakcji, to rodzaj rozmowy umysu z umysem i ducha z duchem[33].

Warto tutaj zwrci uwag na drugi element sprawiajcy, i mona mwi o paradoksalnej naturze zwizkw online. Trudno tutaj wymieni jeden element, a przywoujc antynomie wysunite przez A. Ben Zeeva mona ich wyrni co najmniej pi[34]:

-odlego i bezporednio (w cyberprzestrzeni fizyczna lokalizacja ma mae znaczenie; niektrzy uywaj tutaj terminu mierci fizycznej odlegoci; mimo przestrzennego oddzielenia w sieci wszystko jest blisko na odlego wcinicia kilku klawiszy na klawiaturze)

-          zwiza i bogata komunikacja (komunikacja online opiera si na ograniczonej liczbie sygnaw niewerbalnych, nierzadko cakowicie jest ich pozbawiona; jednake mona twierdzi, i maa liczba sposobw komunikacji moe skania do bardziej pogbionych informacji)

-          anonimowo i otwarto (wiksza anonimowo wpywa z reguy na wiksza odkrywanie si, a co za tym idzie wiksz poufao i blisko)

-          szczero i oszukiwanie (atwo przekaza nieprawdziwe informacje, ale wiksza otwarto w sieci z reguy wie si z wiksz szczeroci)

-          cigo i niecigo (zwizki internetowe s niecige pod wzgldem fizycznym i czasowym, poniewa komunikacja online nie jest ciga /z wyczeniem czatw i komunikatorw/, ale s one cige w sensie emocjonalnym)

-          marginalne zaangaowanie fizyczne i znaczne zaangaowanie psychiczne (minimalne inwestycje w wartoci fizyczne takie jak pienidze, czas, zobowizania, znaczne za w emocje i wysiek umysowy)

Jeli komunikacja jest dominujcym sposobem korzystania z Internetu mona wnioskowa, e bdzie mie pozytywny wpyw spoeczny. Komunikacja z ssiadami, przyjacimi i rodzin, uczestnictwo w rnego rodzaju grupach wpywa na wsparcie spoeczne sprawiajc, e relacje z innymi osobami staj si peniejsze, nadaj sens yciu i wpywaj pozytywnie na kondycj psychiczn[35].

Z bada wynika, e Internet wzmacnia pewnego typu cechy. Analizy amerykaskich badaczy wskazuj, e zarwno stres, jak i pozytywny wpyw zwiksza si wraz z uyciem Internetu. Generalnie jednak Internet bardziej pozytywnie wpywa na ekstrawertykw, ni introwertykw. Ekstrawertycy, ktrzy korzystali z Internetu deklarowali zmniejszenie poczucia samotnoci, negatywnych uczu, przy jednoczesnym zwikszeniu poczucia wasnej wartoci u introwertykw te same zmienne rosy, a poczucie wasnej wartoci malao[36]. Internet definitywnie wzmacnia wic cechy psychologiczne i stany emocjonalne. Mona postawi tutaj hipotez, i introwertyk korzystajc z Internetu jeszcze bardziej zamka si w sobie, a ekstrawertyk poszerza swoje spoeczne kontakty.

 

Ryc.2. Interakcja pomidzy korzystaniem z Internetu, ekstrawersj, a poczuciem samotnoci

rdo: oprac. wasne, na podst. Kraut, Kiesler, Boneva i in. 2001, dz.cyt.

 

Postawion przeze mnie hipotez potwierdzaj dalsze wyniki bada Krauta i jego wsppracownikw. Wynika z nich, i ekstrawertycy czciej korzystaj z Internetu wanie w celach spoecznych tj. do podtrzymania kontaktu z rodzin i przyjacimi oraz do poznawania nowych ludzi poprzez czaty[37]. Do podobnych wnioskw dochodzi LaRose, M. Eastin i J. Gregg, ktrzy wykazuj, i korzystanie z maila dodatnio koreluje ze wsparciem spoecznym, a wsparcie spoeczne negatywnie koreluje z depresj. Korzystanie z Internetu zwiksza samo-skuteczno, ktra z kolei zmniejsza stres jako spotyka nas online. Badacze wskazuj jednak, e Internet moe jednoczenie stanowi nowe rdo stresu, jednake ten stres moe by kontrolowany dziki rozwojowi internetowej samo-skutecznoci[38].

Amerykascy badacze wymieniaj kilka elementw, ktre decyduj o specyficznej formie komunikacji CMC[39]:

      komunikacja internetowa pozwala na niezalen od przestrzeni komunikacj, pozwala podtrzymywa relacje z wiksz liczb przestrzennie rozrzuconych czonkw sieci

      asynchroniczna natura Internetu, w ktrym nadawcy i odbiorcy wiadomoci nie musz by online rwnoczenie, wspiera interakcje na due odlegoci, nawet wrd ludzi z rnych czasowych stref

      szybko interakcji Internetu w porwnaniu z przerywanymi spotkaniami twarz w twarz pozwala zachowa wysok szybko interpersonalnej wymiany

      zredukowana spoeczna prezentacja moe ogranicza wsparcie emocjonalne i zoone interakcje

      tekstowa natura prawie wszystkich wiadomoci internetowych moe redukowa hierarchie takie jak pe, klasa spoeczna, wiek, czy styl ycia

      brak bezporedniego wizualnego albo gosowego sprzenia zwrotnego w wymianach Internetu moe zachca do ekstremalniejszych form komunikacji, czasami nawet kamstwa; ludzie mog na ekranie prezentowa informacje, ktrych nigdy by nie powiedzieli bezporednio innej osobie

      moliwo przekierowania maili pozwala przekazywa wiadomoci od jednych przyjaci do drugich; tworzc przechodnie, poredni kontakty mail pokonuje wytworzone prze grupy granice; takie czenie integruje grupy i powiksza spoeczn czno

      moliwo wysania przez Internet wiadomoci do wielu ludzi rwnoczenie pozwala ludziom na kontakt z rnymi krgami spoecznymi

Wikszo uytkownikw Internet uwaa, e Internet nie ma adnego wpywu na iloci czasu oni spdzanego z ich rodzin (87,6%). Niemal tyle samo respondentw twierdzi, e korzystanie z Internetu nie ma adnego skutku czas spdzanymi z przyjacimi (87,8%).Wedug naukowcw pracujcych przy projekcie Digital Future, nie ma statystycznej rnicy pomidzy badaniami z 2004 i roku 2002, gdzie ten odsetek wynosi 88,4%[40].

Ryc.3. Wpyw Internetu na czas spdzany z przyjacimi/rodzin

rdo: Surveing the Digital Future Year Four. Ten Years, ten trends, J. Cole, M. Suman, P. Schramm, R. Lunn, J. Aquino & others, University of Southern California, 2004, http://www.digitalcenter.org/downloads/DigitalFutureReport-Year4-2004.pdf

 

Polscy studenci o wiele bardziej entuzjastycznie postrzegaj rol komputera w ich yciu spoecznym. O ile w USA stosunek do roli Internetu w yciu codziennym jest niezwykle wywaony, o tyle wrd krakowskich studentw, zdecydowanie przewaa entuzjazm. 59,7% respondentw twierdzi, i Internet pozytywnie wpywa na ich stosunki z rodzin (23,9% - zdecydowanie pozytywnie, 35,8% - raczej pozytywnie), jeszcze bardziej optymistycznie oceniaj respondenci wpyw Internetu na stosunki z przyjacimi i znajomymi. A 86,1% badanych uwaa, i Internet pozytywnie wpywa na stosunki z przyjacimi, niemal takie same deklaracje padaj wzgldem wpywu Internetu na stosunki ze znajomymi 86,2%[41].

 

Ryc.4. Wpyw Internetu na stosunki z rodzin/przyjacimi/znajomymi

rdo: Szpunar, M. (2005). Internet a zmiana stylu ycia perspektywa Polski i USA na przykadzie studentw, Krakw: AGH

 

Internet zdaje si wypiera tradycyjne formy spdzania czasu wolnego. Staje si najwiksz konkurencj dla telewizji, a 53,9% krakowskich studentw przyznaje, i odkd korzysta z Internetu mniej czasu powica na ogldanie telewizji dokonaa si tylko zamiana monitorw, ale nadal funkcjonujemy dziki yciu na ekranie lub poprzez ekran, jak to okrela P. Zawojski. Internet, ktry mia urozmaica nasze ycie, umoliwiajc dostp do kultury, staje si tym samym, czym miaa sta si telewizja oferujca piset kanaw, nawet wczajc programy naukowe, bywa mierna, jak zauwaa C. Stoll im wiksza liczba kanaw, tym gorsza jako audycji, gdy mniej pienidzy przypada na jeden program[42]. Co trzeci polski student (32,6%) powica mniej czasu na czytanie ksiek, 29,5% rzadziej czyta pras codzienn, za 23,5% rzadziej czyta pras periodyczn. Co trzeci respondent przyznaje (31,4%), i mniej czasu powica na obowizki domowe, odkd zacz korzysta z Internetu[43].

N. H. Nie i L. Erbring wykazali, i dugotrwae korzystanie z Internetu sprawia, i mniej czasu spdzamy przed telewizorem, jak i na czytaniu gazet. Spord deklarujcych korzystanie z Sieci powyej 10 godzin tygodniowo, 65% przyznaje, i mniej oglda telewizj, a 39% czyta mniej gazet ni przed uywaniem Internetu. Analogicznie wrd korzystajcych z Sieci mniej ni 1 godzin tygodniowo liczebno zmniejsza si o poow[44]. Odsetki uzyskane w Polsce[45] i USA s porwnywalne 53,9% mniej czasu spdzajcych przed TV w Polsce i 56% w USA, 29,5% mniej czasu powicajcych na czytaniu prasy codziennej w Polsce i 31% w USA (w przypadku USA pod uwag wzito osoby spdzajce w Internecie od 5-10 godzin tygodniowo).

 

Ryc. 5. Internet a mass media

rdo: opracowanie wasne na podst. Internet and Society. A preliminary report. N.H. Nie, L. Erbring, Stanford University

 

Powstaje wic zasadnicze pytanie czy mona mwi o wiziotwrczej roli Internetu, zgodnie z postawion w tytule hipotez, i wizi zawarte przez Internet mog by rwnie bliskie, jak te w wiecie offline. Wydaje si, e mona udzieli pozytywnej odpowiedzi na to pytanie. Jak zauwaa . Kapralska podane poniej stwierdzenia mona traktowa jako wskanik zaspokajania okrelonych potrzeb przez medium, jakim jest Internet[46]. Warto tutaj zwrci na trzy stwierdzenia, ktre wiadczy mog o wiziotwrczej roli Internetu poznaj osoby majce te same zainteresowania 14,2% wskaza, spotykam tu ludzi mylcych podobnie do mnie 7,3% oraz mam poczucie przynalenoci do jakiej wsplnoty 2,2%. Sumujc w/w kategorie z atwoci mona skonstatowa, i co czwarty respondent dostrzega jaki wiziotwrczy element Internetu.

Warto tutaj zwrci uwag, i badani studenci dostrzegaj rnice pomidzy internautami, a ludmi nie korzystajcymi z Internetu. 16,8% respondentw uwaa, i internauci posiadaj wikszy ni inni ludzie zasb wiedzy oglnej, s bardziej zorientowani w nowociach wiatowych, s komunikatywni i dociekliwi, maj rozwinit wyobrani, uznaj si za lepszych od innych, za elit, cechuje ich umiejtno sprawnego, szybkiego zdobywania informacji[47].

Z bada wynika, i relacje internetowe, s w wikszoci przypadkw podtrzymywane i pogbiane w realu, a 64% modych, ktrzy poznali kogo przez Internet, spotykao si z t osob osobicie, a 46% nadal utrzymuje z ni kontakt [48].

 

Ryc. 6. Znajomoci zawarte przez Internet i ich trwao

rdo: oprac. wasne, na podst. Modzi 2005 Raport Gazety Wyborczej

 

Komunikacyjne aspekty korzystania z Internetu s znaczce jeli chodzi o modych ludzi. 62% badanych wysya przez Internet SMS-y, 53% korzysta z sieciowych komunikatorw typu Gadu-Gadu, ICQ, 49% kontaktuje si z obecnymi znajomymi, 19% zawiera znajomoci przez Internet, 21% uczestniczy w dyskusjach na forach, a 15% bierze udzia w czatach[49]. Potwierdzaj to rwnie wyniki krakowskiego badania Spoeczestwo informacyjne. Aspekty funkcjonalne i dysfunkcjonalne, gdzie aspekty komunikacyjne rwnie dominuj, jeli chodzi o sposb korzystania z Internetu - 78,3% wysya maile, 72% korzysta z sieciowych komunikatorw, 54,4% wyszukuje w Internecie rnorodnych informacji[50].

 

Ryc . 7. Sposoby korzystania z Internetu przez krakowskich studentw

rdo: Szpunar, M., dz.cyt.

Z pewnoci kontakty zawarte za pomoc Internetu s inne, ni te zawarte w wiecie offline. To jednak, e platform ich egzystowania staje si komputer i sie wcale nie deprecjonuje ich prawdziwoci. S to kontakty specyficzne, a ich charakter warunkuje komunikacja CMC. Wydaje si raczej, e Internet poszerza zakres kontaktw spoecznych, umoliwiajc komunikacj w sytuacji, gdy bezporedni kontakt z dan osob jest utrudniony, bd niemoliwy.

 

serwis umoliwiajcy profesjonalne przygotowanie ankiet:: eBadania.pl